Η Κρητική Διατροφή Σύμμαχος της Μακροζωϊας

Στα πλαίσια του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τις διατροφικές συνήθειες του ανθρώπου, η ελληνική διατροφή εκτιμάται τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερο. Το νήμα που ενώνει την κουζίνα αυτή διαχρονικά είναι η λιτότητα, η οποία βασιζόταν πιο πολύ στην τοπική παραγωγή και λιγότερο στην ανταλλαγή προϊόντων. Οι μαρτυρίες των αρχαιολογικών ευρημάτων αλλά και των κειμένων, που διατρέχουν τον ιστορικό κορμό της Ελλάδας, καταμαρτυρούν το λιτοδίαιτο των Ελλήνων.

Τη δεκαετία του ’70, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, διενήργησε μια έρευνα σε 7 χώρες (Ηνωμένες Πολιτείες, Φιλανδία, Ολλανδία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ιαπωνία και Ελλάδα) για να μελετήσει σε ποιες  εμφανίζονται τα μικρότερα ποσοστά θανάτων από καρκίνο και στεφανιαία νόσο. Έπειτα από μελέτη 10 ετών, κατέληξαν στο εξής συμπέρασμα:
Οι άνθρωποι που ζούσαν στην Ελλάδα, κυρίως δε στην Κρήτη, εμφάνιζαν στο σύνολο του πληθυσμού υψηλά ποσοστά μακροβιότητας. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι οι Έλληνες από την εποχή του Μινωικού πολιτισμού, τρέφονταν σχεδόν με τον ίδιο τρόπο.

Ποια όμως είναι τα συστατικά αυτής της διατροφής;

Η καθημερινή τους διατροφή περιελάμβανε άφθονα δημητριακά (ψωμί & παξιμάδι), όσπρια, από τα οποία προμηθεύονταν ενέργεια και σχεδόν όλο το σύμπλεγμα των βιταμινών Β για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, άγρια χόρτα και λαχανικά. Στο φαγητό τους έβαζαν μόνο ελαιόλαδο αντί για λίπος, και έτρωγαν πολλές ελιές. Μάλιστα, ένα έδεσμα της εποχής ήταν ο «μιττωτός», που περιείχε ελαιόλαδο, φέτα, μέλι και σκόρδο, θυμίζοντας πολύ τη δική μας σκορδαλιά. 
Επιπλέον, κατανάλωναν ψάρια και θαλασσινά σε αφθονία, πρωτεΐνες δηλαδή για την καλή ανάπτυξη του οργανισμού, αλλά και ω-3, ω-6 λιπαρά οξέα, φυσικούς ξηρούς καρπούς, καθώς επίσης και φρέσκα φρούτα που τους εξασφάλιζαν τις βιταμίνες Α και C, για την καλύτερη άμυνα του οργανισμού έναντι στις λοιμώξεις.
Από τα αιγοπρόβατα έφτιαχναν γιαούρτι και τυρί, εξασφαλίζοντας έτσι το απαραίτητο ασβέστιο, ενώ κρέας έτρωγαν σπάνια. Είχαν πολλά μελίσσια για να προμηθεύονται αγνό μέλι και έφτιαχναν κρασί, το οποίο κατανάλωναν καθημερινά, πάντα όμως σε μικρή ποσότητα.

Ένα τέτοιο μοντέλο διατροφής εξασφαλίζει ποικιλία και απόλυτη ισορροπία.

Το ελαιόλαδο, το οποίο συνιστά τον κεντρικό άξονα της κρητικής  διατροφής και είναι η μοναδική πηγή λίπους για όλες τις συνταγές της, σε αντίθεση με τα κορεσμένα λιπαρά οξέα, έχει τα εξής σημαντικά οφέλη:

     1.  Οι όροι «καλή» και «κακή» χοληστερόλη είναι σε όλους μας γνωστοί. 
Με βάση ερευνητικά δεδομένα, τα μονοακόρεστα λιπαρά μειώνουν την ολική χοληστερόλη του αίματος, κυρίως την «κακή», βελτιώνοντας γενικά την αναλογία «καλής» προς «κακή».  
2. Ταυτόχρονα, βοηθά στη μείωση του επιπέδου των τριγλυκεριδίων στο αίμα.
3. Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
4. Λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τη Στεφανιαία Νόσο.
5. Έχει θετική επίδραση στο Σακχαρώδη Διαβήτη και την παχυσαρκία. 
6. Περιέχει φυσικές αντιοξειδωτικές ουσίες (τοκοφερόλες) που εμποδίζουν την υπεροξείδωση των λιπαρών οξέων, άρα προστατεύει από την αθηρωμάτωση.
7. Δεν προκαλεί χολολιθίαση σε αντίθεση με τα σπορέλαια.
8. Μειώνει λιγότερο την πίεση του Κατώτερου Οισοφαγικού Σφιγκτήρα από ότι άλλα ζωικά κυρίως λίπη και διέρχεται ταχύτερα από το στομάχι οπότε δεν προκαλεί «ξινίλες» και δυσπεψία.
9. Γενικά, απορροφάται πληρέστερα από τον οργανισμό μας και η απορρόφησή του πλησιάζει αυτή του μητρικού γάλακτος.
10. Βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του παχέως εντέρου και του παγκρέατος και έχει  θετική επίδραση στην πρόληψη  του καρκίνου του πεπτικού συστήματος.


Μαρίνα Παπάζογλου
Διατροφολόγος - Διαιτολόγος
Ηράκλειο Κρήτης